Porozumienie rodzicielskie stanowi plan wychowawczy określający sposób podejmowania decyzji we wszystkich istotnych sprawach dziecka, przede wszystkim odnoszących się do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, utrzymywania kontaktów z dzieckiem, ustalenia miejsca pobytu dziecka czy też ponoszenia kosztów utrzymania dziecka po rozwodzie (ewentualnie separacji) rodziców. Podkreślić należy, że takie porozumienie nie dotyczy wyłącznie rozstających się małżonków, mogą je również zawrzeć rodzice, którzy żyli w nieformalnym związku a z którego pochodzą ich dzieci.
Sposoby zawarcia porozumienia rodzicielskiego są różne, a mianowicie rodzice mogą go zawrzeć :
1) przez wzajemne ustalenia stron bez pomocy mediatora,
2) w ramach mediacji:
a) prywatnych (strony zgodnie decydują o skorzystaniu z mediacji i wybierają mediatora),
b) sądowych (na skutek skierowania stron do mediacji przez sąd; osoba mediatora wybrana przez sąd).
Jeśli rodzice zdecydują się na zawarcie porozumienia, wykażą w ten sposób, że potrafią ze sobą współpracować na płaszczyźnie rodzicielskiej co często przekłada się na to, że sąd nie ingeruje we władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem stron, pozostawiając jej wykonywanie obojgu rodzicom.
Pomimo przedłożenia porozumienia przez rodziców, sąd i tak ocenia czy jest ono zgodne z dobrem dziecka. W praktyce zawarcie porozumienia to z reguły gwarancja uwzględnienia przez sąd zgodnej woli rodziców. Zatem, jeżeli w sposób ewidentny porozumienie narusza dobro dziecka, sąd ma możliwość zainterweniować i zakwestionować rozstrzygnięcia zawarte w porozumieniu rodzicielskim. W porozumieniu rodzicielskim standardowo regulowana jest również kwestia alimentacji ze wskazaniem konkretnych kwot, jakie jedno bądź oboje (np. w przypadku pieczy naprzemiennej) rodzice będą ponosić w celu utrzymania wspólnego dziecka.
Kiedy zatem warto zawrzeć takie porozumienie ? Przede wszystkim w sytuacji, gdy rodzice nie są skonfliktowani, potrafią ze sobą współpracować i są w większości zgodni co do sposobu wychowywania dziecka/-i.
Zatem, na przygotowaniu i przedłożeniu porozumienia rodzicielskiego korzystają zarówno rodzice i dzieci. Dzięki wypracowaniu przez rodziców zgodnych postanowień co do sposobu wychowywania dzieci można liczyć na brak ingerencji Sądu w kwestie związane z wychowywaniem dzieci, szybszy przebieg i zakończenie postępowania sądowego ( w przypadku zawarcia porozumienia przez rodziców we własnym zakresie), zmniejszenie ryzyka wystąpienia konfliktów w przyszłości, zapewnienie dzieciom stabilnych warunków wychowawczych, pozbawionych napięć i niepokojów.
Istnieje jednak ryzyko, że pomimo przedłożenia przez rodziców wypracowanego porozumienia rodzicielskiego, sąd nie zaakceptuje w całości lub w części zawartych w porozumieniu postanowień uznając, że są one niezgodne z dobrem dziecka i w takim przypadku sąd nie uwzględni ich w orzeczeniu.
